SOURCE-SEINE — In Source-Seine, een landelijk dorp met slechts 72 kiezers in Côte d’Or in het noordoosten van Frankrijk, zijn er geen kandidaten die zich verkiesbaar stellen voor de presidentsverkiezingen. Emmanuel Macron.
Sophie Louet, burgemeester van Source-Seine, zegt dat kandidaten die centristen in de stijl van Macron vertegenwoordigen, nergens te bekennen zijn in het kleine gehucht – een extreem voorbeeld van een trend die zich voordoet door het hele land, de zevende economie ter wereld.
“Extreem rechts, extreem links … en daartussenin niets,” zei ze, sprekend over de vier kandidaten op het stembiljet voor de regio in de eerste ronde van de verkiezingen, die zondag worden gehouden. “Het is erg destabiliserend. Bij de laatste parlementsverkiezingen waren er 30 kandidaten van alle rangen en standen.”
Frankrijk staat bij de komende verkiezingen voor een grimmige keuze, waarbij een vooraanstaande opiniepeiler aangeeft dat de extreemrechtse National Rally voorop gaat met 36% van de stemmen, gevolgd door de linkse coalitie van het Nieuw Volksfront met 29%. De coalitie van Macron staat volgens Ipsos op de derde plaats met 19,5%. De opkomst van rechts en de ineenstorting van het centrum veroorzaken schokgolven door heel Frankrijk, waarbij sommige analisten waarschuwen dat de diepe desillusie die aan deze cijfers ten grondslag ligt, verder reikt dan Frankrijk.
Macron riep de vervroegde verkiezingen uit een dag nadat zijn partij tijdens de Europese parlementsverkiezingen in juni door extreemrechts werd verpletterd. Zijn besluit werd algemeen gezien als een poging om kiezers weg te jagen van de politieke extremen, maar een bliksemsnelle campagne van drie weken is er niet in geslaagd het tij te keren.
“Het centrum is geïmplodeerd”, zei Samantha de Bendern, een geopolitiek commentator voor het nieuwsmedium La Chaine Info. “Macron heeft zich verkeken. Hij hoopte dat gematigd links en gematigd rechts allebei naar hem toe zouden komen. In plaats daarvan hebben ze zich allebei bij de extremen aangesloten.
“We bevinden ons op onbekend terrein. We springen van de klif en we weten niet of onze parachute werkt, of we überhaupt wel een parachute hebben,” zei ze.
National Rally, ook bekend onder het Franse acroniem RN, wordt geleid door Marine Le-Pen, die het imago van haar partij de afgelopen jaren heeft verzacht door de vijandigheid jegens het NAVO-bondgenootschap en het idee van een Franse exit uit de Europese Unie op te geven. Haar partij blijft vasthouden aan haar centrale doctrine van ‘Frankrijk voor de Fransen’, waarbij burgers voorrang krijgen boven niet-staatsburgers als het gaat om banen, huisvesting en sociale zekerheid.
Oorspronkelijk heette het Front National, de oprichter en president van de partij. Jean Marie Le Pen, de vader van Marine, was openlijk racistisch en meerdere keren veroordeeld wegens het maken van antisemitische opmerkingen en het afwijzen van de Holocaust als een “detail” van de geschiedenis. Zelfs toen Marine Le Pen de partij probeerde weg te leiden van haar meest extreme standpunten, heeft RN een anti-immigratiestandpunt gehandhaafd met een sterke islamofobe ondertoon, dat zij heeft gekoppeld aan kwesties van orde en veiligheid. Sommige leden van RN blijven racistische, antisemitische of homofobe standpunten uiten, en volgens een rapport dat donderdag werd gepubliceerd door de Franse Nationale Consultatieve Commissie voor de Mensenrechten, omschreef 54 procent van de aanhangers van de National Rally zichzelf als racistisch.
Een ‘moeilijke’ keuze
Emmanuel Delaval, die al vijftig jaar in Source-Seine woont, zegt dat mensen “veel meer bereid” zijn om te zeggen dat ze extreemrechts zullen stemmen. “De RN is aanzienlijk veranderd, het is niet langer het Front National”, zegt hij. “Dat wil niet zeggen dat ik op hen stem.
“De keuze is heel, heel, heel moeilijk”, zei hij.
Zijn vriend, Dmitry Fouks, uit het naburige dorp Trouhaut, is minder terughoudend over zijn gevoelens. “Mensen geloven niet meer in politiek, ze geloven niet in Frankrijk en ze geloven al helemaal niet in Europa,” zegt hij.
Jordanië Bardella, een strakke, mediabewuste 28-jarige en loyale Le Pen-protégé die in 2022 tot president van National Rally werd gekozen, zou op het punt staan premier te worden als de partij voldoende zetels zou veiligstellen. Bardella heeft beloofd de migratie hard aan te pakken en zei maandag in een toespraak dat een van zijn prioriteiten was om “Frankrijk weer op de been te brengen” door de invoering van wat hij “een noodzakelijke wet tegen islamistische ideologieën” noemde.
In 2022 noemde Le Pen de hijab een ‘uniform van totalitaire ideologie’ en zei dat ze de islamitische hoofddoek op alle openbare plaatsen wilde verbieden.
“Een van de belangrijkste factoren die de stemming beïnvloeden is identiteit, het gevoel dat de Fransen hun eigen gezicht niet meer herkennen en zich niet meer kleden zoals ze dat vroeger deden”, aldus Sebastien Maillard, een associate fellow bij de Britse denktank Chatham House. Hij merkte op dat Frankrijk een van de grootste moslim- en joodse gemeenschappen in de Europese Unie heeft.
“Er zit ook een element in van ‘Waarom proberen we het niet eens?'” zei Maillard over de kanteling naar extreem rechts. “Ze zijn niet meer zo eng als ze vroeger waren.”
National Rally heeft ook maatregelen voorgesteld die gericht zijn op het bevoordelen van de arbeidersklasse. Bardella, die opgroeide in een achtergestelde buitenwijk van Parijs, prijst zijn roots in de arbeidersklasse aan, wat weerklank vindt bij kiezers die worstelen met stijgende prijzen en percepties van ongelijkheid tussen steden, die hebben geprofiteerd van Macrons pro-business agenda, en de gebieden daarbuiten, die dat niet hebben. Bardella heeft gezegd dat hij Macrons pensioenhervorming zal terugdraaien en een belasting op financieel vermogen zal herstellen die door de president is afgeschaft, terwijl hij de belastingen op energie en brandstof zal verlagen.
Antoine Hoareau is lid van de Socialistische Partij en is plaatsvervangend burgemeester van Dijon, een stad op 25 mijl van Source-Seine. Maar hij groeide op in het dorp, waar zijn oom en neven nog steeds wonen en waar hij een huis bezit.
“Er is een echte kloof tussen de steden en de dorpen daarbuiten”, zegt Hoareau. “Er is hier geen immigratie, om brood te kopen moet je 10 kilometer reizen. Er zijn geen artsen. Geen openbaar vervoer. Het zijn gezinnen met lage inkomens die hier wonen. Het is een sociaal probleem.
“Ze kijken naar rechtse zenders en spelen immigratie en misdaad echt in de kijker. Mensen kijken en denken dat er een groot probleem is, ook al is daar hier geen probleem.”
Als je de Seine volgt vanaf de bron in het noordwesten tot aan de uitgestrekte stad Parijs, zie je Anne Hidalgo, burgemeester van de hoofdstad en tevens lid van de Socialistische Partij. Zij vreest voor de toekomst van haar land vanwege dit extremisme. Ze noemt Le Pen een groot risico voor het land.
“Mensen in Frankrijk zeggen dat we geen ervaring hebben met deze mensen, maar we hadden de ervaring. We hadden de ervaring tijdens de Tweede Wereldoorlog. … Het is een heel, heel groot risico voor de democratie, voor minderheden, voor vrouwen,” vertelde ze aan NBC News. (Tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde de Franse Vichy-regering met de nazi’s.)
Nu algemeen wordt verwacht dat Rassemblement National de vereiste 279 zetels voor een meerderheid niet zal halen, lijkt een parlement met een patstelling de meest waarschijnlijke uitkomst voor Frankrijk. Dit creëert de mogelijkheid van politieke verlamming en schadelijke inactiviteit.
“Of we hebben geen regering, een technocratische regering, of we onderhandelen maandenlang over wie premier moet worden”, voegde De Bendern eraan toe. “Een jaar en één dag na de ontbinding van het parlement kan Macron nieuwe parlementsverkiezingen uitschrijven, dus we zullen een jaar van chaos beleven.”
“We zouden de Olympische Spelen kunnen ingaan zonder premier”, voegde ze toe.
De manier waarop dergelijke politieke instabiliteit de Olympische Spelen, die minder dan drie weken na de stemming in Parijs beginnen, zal beïnvloeden, lijkt opnieuw een fout in Macrons timing te zijn.
De zorgen over de veiligheid zijn in heel Europa al toegenomen als gevolg van de oorlogen in Oekraïne en het Midden-Oosten en een golf van politiek gemotiveerde aanvallen. In mei werd in Zuid-Frankrijk een man gearresteerd vanwege een plan om een voetbalstadion aan te vallen dat tijdens de Olympische Spelen zal worden gebruikt. De beveiliging in de hoofdstad is al verscherpt en sommige metrostations zijn gesloten.
Macrons minister van Binnenlandse Zaken, Gérald Darmanin, heeft gezegd dat de Franse autoriteiten ervan uitgaan dat er na de eerste en tweede ronde van de verkiezingen (30 juni en 7 juli) gewelddadige protesten kunnen plaatsvinden. “Het is mogelijk dat er extreem sterke spanningen zullen zijn”, vertelde Darmanin aan RTL radio, eraan toevoegend dat de autoriteiten zich voorbereiden op een “zeer ontvlambare” situatie.
Die spanning wordt verergerd doordat outsiders van buitenaf Franse kiezers als doelwit hebben. Een rapport van Recorded Future’s Insikt Group, dat trends in de evolutie van malware onderzoekt, heeft gezegd dat de Franse verkiezingen nog steeds het doelwit zijn van operaties die verband houden met Rusland en Iran. Deze operaties omvatten gekloonde imitaties van Franse mediaorganisaties.
Daartoe behoorden ook eurosceptische en populistische politieke standpunten, die de steun aan Oekraïne ontmoedigden door het scepticisme ten aanzien van westerse allianties te vergroten, terwijl de RN werd geprezen voor zijn bereidheid een dialoog met Rusland aan te gaan om de oorlog te beëindigen. Vóór de invasie onderhield RN nauwe banden met Rusland, en Bardella zei vorige week in een debat dat RN Oekraïne zou blijven steunen, maar geen langeafstandsraketten of Franse troepen zou sturen.
Uit het rapport blijkt dat het algehele effect van de desinformatiecampagnes op de Franse publieke opinie ‘verwaarloosbaar’ is vanwege de minimale online betrokkenheid.
Normaal gesproken zijn de Olympische Spelen een verenigende viering van diversiteit, maar het kan ook zo zijn dat ze plaatsvinden onder een openlijk xenofobe regering, of zelfs helemaal geen regering.
Met zijn presidentiële termijn die loopt tot 2027, staat Macron niet op het stembiljet. Toch zullen de parlementsverkiezingen dienen als een referendum over zijn pro-business, centristische visie op Frankrijk. Als voorstander van een assertief Frans buitenlands beleid, is hij een sterke steunpilaar van Oekraïne in de oorlog tegen de Russische invasie.
Hij vertelde dinsdag in de podcast “Generation Do It Yourself” dat zowel linkse als rechtse partijen het risico lopen om een “burgeroorlog” naar Frankrijk te brengen in een nieuwe poging om kiezers terug naar het midden te jagen.
Hij heeft gezegd dat hij in functie zou blijven tot zijn ambtstermijn afloopt, ongeacht de uitkomst van de verkiezingen, maar alle tekenen wijzen in de richting van een gespannen machtsdelingsregeling met een premier van een tegengestelde, waarschijnlijk antagonistische partij, of een regering zonder een stabiele meerderheid.
‘Macron gokt op Frankrijk’, zei Maillard. “Hij zegt tegen de mensen: ‘Jullie hebben misschien op extreemrechts gestemd bij de Europese verkiezingen, maar dit is echt.’ Maar dat is een gevaarlijke gok, want misschien zullen de Fransen zeggen: ‘Ja, dit willen we echt.’”
Dit artikel is oorspronkelijk gepubliceerd op NBCNews.com
